metrobüs (istanbul) ne demek?

75x75px{{!}}upright=1.20 | altyazı = | resim2 = Metrobus-Topkapi.jpg | resim_boyutu2 = frameless{{!}}300x300px{{!}}upright=1.20 | altyazı2 = Topkapı - Şehit Mustafa Cambaz Metrobüs İstasyonu'na gelen bir metrobüs aracı | resim3 = | resim_boyutu3 = | altyazı3 = | sahibi = İstanbul Büyükşehir Belediyesi | hizmet_alanı = İstanbul, Türkiye | bölge = Söğütlüçeşme - Beylikdüzü Sondurak | taşıma_türü = Metrobüs | hat_sayısı = 8 | hat_numarası = 34, 34A, 34AS, 34B, 34BZ, 34C, 34G, 34Z | istasyon_sayısı = 44 | günlük_yolcu_sayısı = 800.000 | yıllık_yolcu_sayısı = | baş_yönetici = | merkez = | depo = Beylikdüzü Sondurak, Avcılar, Edirnekapı, Hasanpaşa Şehit Ahmet Dokuyucu | web_sitesi = | inşaata_başlama = Mayıs 2006 | hizmete_giriş = 17 Eylül 2007 | hizmetten_çıkış = | işletmeci = İETT | taşıt_sayısı = 473 | sistem_uzunluğu = | yol_sayısı = 2 | hat_açıklığı = | ortalama_hız = | en_yüksek_hız = | harita_adı = Güzergâh haritası | harita =
| harita_durumu = collapsed }} Metrobüs, İstanbul'da toplu ulaşım hizmeti vermek amacıyla İETT tarafından işletilen metrobüs sistemidir.

Söğütlüçeşme - Beylikdüzü Sondurak güzergâhında ve 'ün ortasında kendisine ayrılan gidiş ve geliş olmak üzere iki şeritli yoldan oluşan sistemin toplam uzunluğu 'dir. 37'si Avrupa, 7'si Anadolu yakasında olmak üzere toplam 44 istasyondan oluşan sistemde, metrobüs araçları, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü üzerinden geçerek şehrin Avrupa ve Anadolu yakalarını birbirine bağlar. Kesintisiz, tek bir yol üzerinde seferlerin gerçekleştiği sistemde, farklı istasyonlar arasında sefer gerçekleştiren 8 farklı güzergah bulunmaktadır. Metrobüs sistemi, öncülü olan dolmuş sistemini ikame etmektedir.

İnşaat çalışmalarına Mayıs 2006'da başlanan sistem, dört farklı etap sonunda günümüzdeki şeklini aldı. Avrupa Yakası'nda Topkapı - Avcılar arasında olması planlanan ilk etap, Avcılar'a giden kısımdaki düzenlemelerin tamamlanamaması sebebiyle Topkapı - Küçükçekmece arasında 17 Eylül 2007'de faaliyete girdi.

12 Ekim'de Avcılar'a giden kısmın açılmasıyla ilk etap tamamlandı. İkinci etap olan Topkapı - Zincirlikuyu arası 8 Eylül 2008'de hizmete girdi. 3 Mart 2009'da hizmete giren üçüncü etap ile Zincirlikuyu - Söğütlüçeşme arası 15 Temmuz Şehitler Köprüsü üzerinden birbirine bağlanmış ve böylece de metrobüs Anadolu Yakası'na uzatılmıştır.

Son etap ise yine Avrupa Yakası'nda Beylikdüzü istikametinde oldu ve 19 Temmuz 2012'de sistem Beylikdüzü Sondurak'a uzatıldı.

Günümüzde Metrobüs, Beylikdüzü Sondurak - Söğütlüçeşme aksında günde ortalama 800.000 kişi taşımaktadır.¹

Tarihi

İETT tarafından işletilen metrobüsün geçeceği yol olan üzerindeki düzenleme çalışmalarına Mayıs 2006'da, Kalyon İnşaat tarafından başlandı.²³ Yoldaki gidiş ve geliş istikametlerinin arasına, birer gidiş ve geliş olmak üzere iki şerit eklenerek metrobüsler için ayrı bir kısım oluşturuldu. Hattın ilk etabının 'lik⁴ Topkapı ile Avcılar arasında gerçekleştirilmesi hedeflense de, Avcılar'a kadar giden kısımdaki yol çalışmalarının devam etmesi sebebiyle ilk aşamada seferlerin Küçükçekmece'ye kadar gerçekleştirileceği açıklandı.⁵ 16 Eylül 2007'de yapılan deneme sürüşleri sonrasında, 17 Eylül'de seferlere başlandı.⁶ 12 Ekim'de seferlerin Avcılar'a kadar uzatılmasıyla hattın ilk etabı tamamlandı.⁷ Hattın ilk etabı için 'ün ortasına 14 istasyon, yayaların bu istasyonlara ulaşması için ise üst geçitler inşa edildi. Seferler ilk hafta ücretsiz, daha sonrasındaki dönemde ise 2008 yılı başına kadar %50 indirimle gerçekleştirildi.⁸ 1 Ocak 2008'den itibaren normal fiyat tarifesine geçilip İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sağlanan diğer toplu taşıma araçlarıyla aynı olacak şekilde güncellendi.⁹

Zincirlikuyu'ya kadar uzanan hattın ikinci etabı 8 Eylül 2008'de hizmete girdi.¹⁰ 10,5 km'lik uzatmayla birlikte hattın toplam uzunluğu 'ye, eklenen 11 istasyonla birlikte toplam istasyon sayısı ise 25'e yükseldi.¹¹ İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, ikinci etabın tamamlanmasıyla birlikte, yaklaşık 150 milyona mâl olan ilk etaba ek olarak yaklaşık 120 milyon daha harcama yapıldığını ve iki etabın toplamda yaklaşık 270 milyona mâl olduğunu söyledi.¹² Birkaç gün sonrasındaki açıklamasında ise toplam proje maliyetinin 276 milyon olduğunu söyledi.¹³ Metrobüs öncesinde 2x3 kesitli, orta refüj genişliği 3 metre olan ve emniyet şeridine sahip , Metrobüs sonrasında 2x3 normal şerit, 2x2 yan yol şeritli ve yol ortasından geçen 2 metrobüs şeritli oldu, emniyet şeritleri de kaldırıldı.¹⁴

İstanbul'un Anadolu Yakası'ndaki Söğütlüçeşme'ye kadar uzanan metrobüsün üçüncü etabı 3 Mart 2009'da hizmete girdi.¹⁵ Yapılan 'lik uzatmayla hattın toplam uzunluğu 'ye ulaştı¹⁶ ve hatta 7 istasyon eklendi.¹⁷ Avrupa Yakası'ndaki son istasyon olan Zincirlikuyu istasyonundan ayrıldıktan sonra yaklaşık boyunca ayrılmış yoldan devam eden otobüsler; 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nden yaklaşık önce Balmumcu-Yıldız Kavşağı'nda normal trafiğe dahil olmakta, köprüyü trafiğin arasında geçmekte, Anadolu Yakası'na geldiğinde ise köprü çıkışından yaklaşık sonra kendilerine tahsis edilen yola dönmektedir.¹⁸ Üçüncü etabın maliyetinin yaklaşık 90 milyon olduğu açıklandı.¹⁹ Ocak 2010'da, istasyonlardaki geçişleri kontrol eden ve istasyonlardaki güvenliği sağlayan güvenlik görevlileri çalışmaya başladı.²⁰ Temmuz 2009'da Bahçelievler Metrobüs İstasyonu'nun açılmasıyla hattaki istasyon sayısı 33'e ulaştı.

15 Mart 2011'de, Beylikdüzü Sondurak'a kadar uzanan ve yaklaşık uzunluğundaki hattın dördüncü etabının temeli bir törenle atıldı.²¹ Dördüncü etaptaki seferlere 19 Temmuz 2012'de başladı.²²²³ Dördüncü etap kapsamında hatta 11 istasyon eklenirken, hattaki toplam istasyon sayısı 44'ü buldu.²⁴ 15 Ekim 2011'de Beşyol istasyonu hizmete girerken²⁵, Ekim 2014'te Vatan Metrobüs İstasyonu yolcu kullanımına kapatıldı. (İstasyon günümüzde sadece Metrobüs hattı üzerinden Edirnekapı Garajı'na giden personeller için kullanılmaktadır.)²⁶

Filo

Günümüzde Metrobüs filosunda; 165 kişi kapasiteli 249 adet Mercedes-Benz CapaCity, 160 kişi kapasiteli 217 adet Mercedes-Benz Conecto, 258 kişi kapasiteli 6 adet Phileas, 220 kişi kapasiteli 100 adet Otokar Kent XL ve 289 kişi kapasiteli 20 adet Akia Ultra LF 25 olmak üzere toplam 592 taşıt bulunmaktadır.²⁷

Yaşlanan ve çoğu araçta en az 1 milyon kilometreyi aşan Metrobüs filosunu gençleştirmek amacıyla yapılan ihale sonucunda 15 Eylül 2021 tarihinde; 100 adet Otokar Kent XL (21 metre) Metrobüs aracı, 60 adet Akia (25 metre) Metrobüs aracı alım sözleşmesi imzalandı. Araçlardan 100 adet Otokar marka Metrobüs aracı, 20 adet Akia marka Metrobüs aracı teslim edildi. Diğer 40 adet Akia marka araçların 2022 yılı yaz sonuna kadar filoya katılması hedefleniyor.²⁸

Marka	Model	Kapasite	Adet	Filo Kodu
Mercedes-Benz	Capacity	193	249	M3001-M3250
Mercedes-Benz	Conecto	160	217	M4501-M4765/M4801-M4926
APTS	Phileas	258	44	P1001-P1050
Otokar	Kent XL	220	100	O5001-O5100
Akia	Ultra LF 25	289	60	A5001-A5060

İstasyonlar ve hatlar

uzunluğunda ve 44 istasyona sahip olan Metrobüs sisteminde; doğu-batı aksında Söğütlüçeşme, Zincirlikuyu, Cevizlibağ, Avcılar ve Beylikdüzü kalkış/varışlı olarak günün 24 saati sefer yapan 8 hat bulunmaktadır. Söğütlüçeşme ve Küçükçekmece istasyonlarından Marmaray'a; Uzunçayır, Altunizade, Zincirlikuyu, Mecidiyeköy, Çağlayan, Merter, Zeytinburnu, İncirli, Bahçelievler, Şirinevler, Yenibosna istasyonlarından İstanbul metrosu'na; Edirnekapı, Topkapı, Cevizlibağ, Zeytinburnu istasyonlarından İstanbul tramvayı'na aktarma imkânı bulunmaktadır.²⁹ Acıbadem, Burhaniye, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Ayvansaray - Eyüpsultan, Bayrampaşa - Maltepe / Koç Üniversitesi Hastanesi, Merter, Beşyol, Küçükçekmece istasyonları hariç tüm istasyonlar engelli erişimine uygundur.

Metrobüs araçlarının ön tabelalarında, otobüslerde kullanılan hat numarası (34-34A-34AS-34B-34BZ-34C-34G-34Z) yerine; Beylikdüzü, Avcılar, Cevizlibağ, Zincirlikuyu ve Söğütlüçeşme yönlerine giden aracın gideceği son istasyon yazılmaktadır.³⁰³¹³²

Ücretlendirme

itibarıyla metrobüs sistemindeki ücret tarifesi aşağıdaki gibidir:³³

İstasyon sayısı	Tam	Öğrenci	Sosyal	Abonman
1	₺5,48	₺2,42	₺3,38	1
2	₺6,56	₺2,61	₺4,06
3	₺7.66	₺3,06	₺4,67
4-9	₺8,75	₺3,50	₺5,47	2
10-15	₺9,63	₺3,73	₺5,57
16-21	₺10,08	₺5,92
22-27	₺10,43
28-33	₺10,62	₺6,24
34-43+	₺12,48

Olaylar ve kazalar

21 Mart 2016 günü İETT sistemi yetkisiz erişilmiş (hacking) ve bilgilendirme ekranlarında "EKBER was here" yazısı belirmiştir. Mart 2016 Ankara saldırısı sonrası gerçekleşen bu olay yolcularda paniğe neden olmuştur.³⁴³⁵

23 Eylül 2016 günü saat 08.30 sıralarında Acıbadem Metrobüs İstasyonu'nun yakınlarında bir yolcu şoföre şemsiyeyle saldırmış, bunun sonucunda metrobüs kendi hattından çıkarak üç aracı ezmiş ve çift katlı bir otobüse çarparak durabilmiştir. Olayda şoför dahil 17 kişi yaralanmış, can kaybı olmamıştır.³⁶³⁷ 12 Mart 2020 günü görülen davada olayın faili 11 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştır.³⁸

14 Mayıs 2021 günü saat 19:00 sıralarında Haramidere Metrobüs İstasyonu'nda, Söğütlüçeşme yönüne giden metrobüs aracında bulunan bir kişi, elinde bıçak ile aracı rehin aldı. Bir süre sonra yolcuları ve şoförü araçtan indiren şüpheli, kendisini aracın içine kapattı. Kişinin araç içinde kendisine zarar verdiği öğrenilirken, olay yerine çok sayıda polis ve özel harekat ekipleri sevk edilerek istasyon boşaltıldı. Uzun süren ikna çalışması sonunda şüpheli araçtan indirildi. İstasyona gelen sağlık ekiplerine gitmeyi reddeden şahıs, polis ekipleri tarafından gözaltına alınıp sağlık ekiplerine teslim edildi.³⁹

29 Nisan 2022 günü saat 18.30 sularında Beylikdüzü Belediye Metrobüs İstasyonu yakınlarında sürücüsüz bir şekilde ilerleyen O5060 kapı numaralı metrobüs aracı, karşı şeritten gelen başka bir metrobüs aracıyla kafa kafaya çarpışmış, bir başka metrobüs aracı da bu araçlara arkadan çarpmıştır. Kazada üç kişi yaralanmıştır. Ekipler, metrobüs aracının kontrolden çıkma nedenini belirlemek için inceleme başlatmıştır.⁴⁰

9 Eylül 2022 akşamüzeri Şükrübey Metrobüs İstasyonu yakınlarında iki metrobüs kafa kafaya çarpışmış ve kaza sonucunda 99 kişi yaralanmıştır.⁴¹⁴² İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, yaralıları hastanede ziyaret edip kaza nedeniyle özür dilemiştir.⁴³ Kazanın ardından AKP Avcılar Gençlik Kolları üyesi olduğunu söyleyen bir grup olay yerine giderek "Binlerce yaralı ve sayısı belli olmayacak kadar ölü" olduğu yönünde açıklamalarda bulunmuştur. Olayın sosyal medyada yayılmasının ardından AK Gençlik Avcılar adındaki Twitter hesabı, ifadelerin üzüntü nedeniyle sehven kullanıldığını ve yanlış anlaşılma nedeniyle üzgün olduklarını açıklamıştır.⁴⁴